Er zijn talloze verschillende leiderschapsstijlen. Vraag ChatGPT om 30 verschillende stijlen en hun kenmerken en binnen enkele seconden staan ze voor je neus. De ene klinkt nog hipper dan de ander. Allemaal met hun ‘eigen’ en ‘unieke’ kenmerken. Maar wat houdt dit concreet in? Wat dóé je dan als leidinggevende? Dit artikel geeft antwoord op die vraag.
Als vertrekpunt voor het worden van een succesvol leidinggevende, houd ik deze definitie aan:
Vanuit psychologische veiligheid, jezelf en de ander positief beïnvloeden met betere resultaten tot gevolg
Hieronder worden de verschillende elementen uit deze definitie toegelicht, uiteraard met concrete voorbeelden in wat je als leidinggevende moet doen om succesvol te worden.
- Psychologische veiligheid
- Positief beïnvloeden
- Resultaten
1. Psychologische veiligheid
Een succesvol leider kent het belang van psychologische veiligheid. Want, psychologische veiligheid is één van de belangrijkste voorwaarden voor een succesvol bedrijf. Wanneer medewerkers zich psychologisch veilig voelen presteren ze beter, zijn ze creatiever, is er minder verloop, zijn ze productiever en is de betrokkenheid van de medewerker hoger (Gallup, 2017 1)
Ook voor teams is psychologische veiligheid van belang. Teams met een hoge mate van psychologische veiligheid werken effectiever samen, ervaren minder conflicten en ontwikkelen meer innovatieve oplossingen (Gallup, 20192)
Het gebrek aan psychologische veiligheid laat het tegenovergestelde zien. Medewerkers ervaren dan meer stress en burn-out, omdat ze zich zorgen maken over negatieve gevolgen van hun acties of uitspraken (Nembhard et al. 20063). Ook ervaren ze meer angst en een lagere werktevredenheid, wat resulteert in een hoger personeelsverloop (Frazier et al. 20174)
Als leidinggevende speel je hierin een belangrijke rol. Zowel in voorbeeldgedrag als in de aansturing van je team. Een paar tips:
Wees nieuwsgierig
Stel vragen uit interesse en voorkom oordelen. Als oordelen begint, stopt het luisteren. Wees ook bij schijnbaar negatief gedrag, positief nieuwsgierig naar de beweegredenen van de ander. Want je kunt erop vertrouwen dat de intentie bijna altijd positief is.
Zie werken als leren
Ondersteun actief het lerend vermogen van de medewerker. Stel per maand of kwartaal duidelijke leerdoelen af die zich richten op gedrag (input) en niet op KPI’s (zie hiervoor deze blog). Geef tijdens het werk complimenten en stuur bij door middel van constructieve feedback. Zie fouten als onderdeel van het proces en voorkom een blame-cultuur. Dat is een cultuur waarin je vaak bekritiseerd wordt en waarin je afgerekend wordt op fouten, in plaats van op onderzoek uitgaan hoe dit voorkomen kan worden in de toekomst.
Geef je eigen fouten toe
Ook jij als leidinggevende maakt fouten. Wanneer je die toegeeft, zorg je ervoor dat de (prestatie)druk bij de ander afneemt. Daarnaast is dit een uitnodiging voor de medewerker om ook zijn/haar fouten toe te geven of, liever nog, daarvoor al te vragen om hulp.
Zie de mens achter de medewerker
Hoe beter de relatie, hoe meer psychologische veiligheid wordt ervaren. Werk daarom actief aan het opbouwen van een goede relatie. Jouw teamleden zijn zoveel meer dan wat ze in hun werk laten zien. Leer ze kennen, bijvoorbeeld:
- Wat zijn hun passies?
- Wat zijn hun hobby’s?
- Hoe ziet hun gezin eruit?
- Wat is hun droom?
- Waar krijgen ze energie van?
- Waarvan klotst de energie er met bakken uit?
- Waar zijn ze trots op?
- Waar zit hun onzekerheid?
Wees voorspelbaar
Wanneer je onvoorspelbaar bent in je reactiepatronen, dan weten medewerkers niet wat ze aan je hebben en van je kunnen verwachten. Dat maakt dat ze spanning krijgen als ze hulp nodig hebben, ongemak ervaren als je hen benadert en in het ergste geval er alles aan doen om je te vermijden.
Wanneer medewerkers weten wat ze aan je hebben, dan is dit precies omgekeerd. Medewerkers vertrouwen erop dat je constructief reageert op een hulpvraag of situatie, blijven kalm wanneer je ze benadert en blijven je opzoeken in hun dagelijks werk.
Pas deze tips consistent toe. Ook (juist) op de moeilijke momenten. Ook als je zelf onder druk staat, er iets aan de hand is in de organisatie, een pandemie uitbreekt of wanneer je er zelf privé niet zo lekker in zit. Lastig? Ja. Belangrijk? Enorm!
2. Jezelf en de ander positief beïnvloeden
Welke vaardigheden heeft een succesvol leidinggevende? Of anders gezegd, wat moet je als leidinggevende doen om jezelf en de ander positief te beïnvloeden? Hier een paar tips voor het positief beïnvloeden van jezelf (persoonlijk leiderschap) en de ander (leidinggeven)
Persoonlijk leiderschap tips:
Zelfreflectie
Neem tijd om stil te staan om naar jezelf te kijken.
- Hoe gaat het met me?
- Hoe voel ik me?
- Waar ben ik trots op?
- Waar loop ik tegenaan?
- Wat is mijn aandeel hierin?
- Welke belemmerende overtuigingen voel ik?
Periodiek inchecken bij jezelf helpt.
Zorg voor een goede energie
Zonder energie krijg je niets in beweging. Zorg ervoor dat je helder hebt waar je energie van krijgt en wat je energie kost. Met een goede balans hierin, help je jezelf enorm. Ook je fysieke gezondheid is uiteraard van belang voor het krijgen van goede energie. Sport, beweeg, eet gezond, mediteer en zorg voor een goed slaapritme.
Ontwikkeling
- Blijf zelf ook leren en ontwikkelen.
- Weet van jezelf waar je goed in bent en waarin niet.
- Bouw verder op je kwaliteiten en ontwikkel je in de onderdelen die je nog onvoldoende beheerst. Zorg bijvoorbeeld dat je gecoacht wordt op je werk, stel leerdoelen op voor jezelf, onderzoek, lees, luister podcasts, vier successen, volg trainingen, etc.
Leidinggeven tips
Leiding geven aan anderen is het tweede component van positieve beïnvloeding. Onderstaande is niet een uitputtende lijst, maar wel een goed begin voor het positief beïnvloeden van de ander.
Schep heldere verwachtingen
Als je op de juiste manier met je medewerkers communiceert over wat je van elkaar verwacht en wie waar verantwoordelijk voor is, geeft dat iedereen duidelijkheid en rust. Formuleer het kort en krachtig en organiseer het zo eenvoudig mogelijk.
Complimenteer
Bekrachtig gewenst gedrag, dat geeft de medewerker een goed en veilig gevoel. Daarnaast creëert het zekerheid en vertrouwen, zeker als de medewerker nog wat zoekende is. Belangrijk: complimenteer ook op gedrag, niet alleen op resultaat.
Stuur bij
Wanneer de medewerker niet doet wat je van hem/haar verwacht, stuur dan bij door middel van constructieve feedback. Het duidelijk en op de juiste manier aangeven wat er anders kan, geeft rust en duidelijke kaders. Het is ook prettig voor de medewerker dat hij/zij de kans krijgt om het alsnog goed te doen. Daarnaast stimuleert constructieve feedback de ontwikkeling van de medewerker.
Vraag de medewerker om zijn/haar idee
Het vragen naar het idee van de medewerkers stimuleert creativiteit, oplossingsgerichtheid en tapt in op de basisbehoefte van autonomie. Daarnaast voelt de medewerker meer commitment als hij/zij een eigen idee tot uitvoer kan brengen. Met deze vraag daag je de medewerker positief uit en wanneer het idee van de medewerker werkt, dan kun je hem/haar alle credits hiervoor geven. Dat stimuleert nog meer om door te gaan.
Staar je niet blind op KPI’s
Duwen op resultaat geeft weerstand. Het ondersteunen van persoonlijke ontwikkeling geeft betere resultaten. Geef daarom de medewerker de tijd en de mogelijkheid om zichzelf te ontwikkelen.
Organiseer innovatie
- Geef je medewerkers de kans om nieuwe dingen te onderzoeken die misschien niet direct binnen hun functie vallen.
- Laat ze experimenteren zonder directe targets of deadlines.
- Bevorder het lezen van boeken, het bekijken van TED-talks en het volgen van trainingen.
- Laat ze soms ook even helemaal niets doen. Je brein in rust is de meest creatieve modus van je brein. Je stelt vragen met je bewuste modus, maar de creatieve oplossing komt uit je onbewuste modus.
Wil je deze vaardigheden leren? Kijk dan op deze pagina voor meer informatie.
3. De resultaten
Wanneer je al het bovenstaande toepast, dan kan het (op termijn) niet anders dan dat de resultaten verbeteren. Dit kunnen verschillende resultaten zijn, die op de één of andere manier te linken zijn aan deze drie onderdelen
- Tijd – efficiënter werken, minder miscommunicatie, duidelijkheid in verwachtingen, etc.
- Geld – meer winst, minder kosten, hogere omzet, etc.
- Geluk – persoonlijke ontwikkeling, vrijheid, voldoening, trots, etc.
Dus, hoe word je een succesvol leidinggevende? Begin met psychologische veiligheid en zorg dat je jezelf en de medewerker positief beïnvloedt!
Bronvermelding
1Gallup (2017). “State of the American Workplace”. Gallup, Inc.
